Odwet Górski i Polska Armia Odwet

Odwet Górski – polska patriotyczna, niepodległościowa organizacja antykomunistyczna, działająca od czerwca 1951 do maja 1952 roku na terenie powiatu limanowskiego, a także nowosądeckiego. Dowódcą Odwetu Górskiego był Zbigniew Makusz-Woronicz pseud. Montana. Głównym miejscem spotkań (siedzibą sztabu) był budynek państwowego tartaku w Kamienicy, powiat limanowski, a najważniejszymi zadaniami organizacji były: konsolidacja środowisk patriotycznych, antykomunistycznych, zbieranie informacji o antypolskiej, komunistycznej działalności poszczególnych osób oraz organizacji czy instytucji w celu przekazania ich aliantom (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania).

Zasadniczym celem członków Odwetu Górskiego było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Nie posiadamy obecnie informacji, czy Odwet Górski był oddolnym ruchem patriotycznym, czy powstał z inspiracji służb specjalnych w celu zniszczenia, zastraszenia polskich patriotów z terenu powiatu limanowskiego i nowosądeckiego. Od 24 kwietnia do 9 maja 1953 roku aresztowano 40 osób. Zapadło 17 wyroków, 2 osoby otrzymały wyrok śmierci, 3 osoby dożywocie, 1 osoba – 15 lat więzienia, 3 osoby – 13 lat, 1 osoba – 12 lat, 2 osoby – 10 lat, 1 osoba – 8 lat, 2 osoby – 2 lata, 1 osoba – 1 rok. Odnośnie pozostałych 23 aresztowanych osób obecnie nie mamy danych.

Organizację Odwet Górski rozpracowywał Wydział III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, zakładając sprawę agenturalną pod kryptonimem Tartak. Do aresztowania członków Odwetu Górskiego przyczynili się pozyskani Tajni Współpracownicy: Woda (Rybka Stanisław, ojciec Jan, matka Zofia Migacz, ur. 1 maja 1919 w Łącku, zam. Kamienica 245), Jesion (?), Kuba (Ajdukiewicz Mieczysław, ojciec Władysław, matka Barbara Jędrzejek, zam. Nowy Sącz, Ogrodowa 70, związany z grupą Dymla Wiarusy i z grupą Srebrnego), Wicher (Śmierciak Franciszek, ojciec Tomasz, matka Aniela Matusiak, ur. 8 września 1922 w Bulowicach, pow. Bielsko-Biała, zam. Mordarka 169, żołnierz AK/BCH), Kołowski (?), Kalina (Józef Opyd syn Wawrzyńca, Kamienica), Szary (?) oraz pracownicy PUBP w Limanowej i Nowym Sączu oraz Departamentu III MBP.

Polska Armia Odwet – tajna niepodległościowa organizacja o charakterze zbrojnym i partyzanckim, pod koniec swojego istnienia antykomunistyczna grupa przetrwania. Powstała na Sądecczyźnie jesienią 1951, działała do 10 lipca 1955 roku. Dowódcą organizacji był Stanisław Perełka, pseud. Dębiński. Powstała z inspiracji dowódcy Odwetu Górskiego Zbigniewa Makusza Woronicza, pseud. Montana, który zakładał, że Odwet będzie składał się z kilku oddziałów i działał w kilku powiatach. Polska Armia Odwet była ostatnim partyzanckim oddziałem antykomunistycznym na terenie ziemi limanowskiej, sądeckiej oraz nowotarskiej.

Pliki do pobrania:

Aktualności

Stanisław Bodziony - Odwet Górski / Polska Armia Odwet

Stanisław Bodziony, ur. 17 marca 1924 roku w Podegrodziu, syn Stanisława i Marii z domu Żelazko, rolnik. Aresztowany 27 kwietnia 1952 „za przynależność do nielegalnej organizacji pod nazwą PAO/ Polska Armia Odwet”. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Krakowie 18 września 1952 roku został skazany na 6 lat więzienia, utratę praw na 3 lata oraz przepadek mienia – za przynależność do Odwetu Górskiego, „organizacji mającej na celu zmianę przemocą ustroju Państwa Polskiego”. W lutym 1956 roku UB w Nowym Sączu zakłada przeciw niemu sprawę ewidencyjno-obserwacyjną, wykorzystując do tego swojego informatora o pseudonimie Mandolina.

Zofia Buda - Odwet Górski

Zofia Buda, córka leśniczego Tadeusza i Anny z domu Dzierzyńskiej, ur. 25 kwietnia 1922 roku w Hucisku Turzańskim, pow. Radziechów, woj. tarnopolskie. Wykształcenie średnie, urzędniczka. Od 1946 urzędniczka, później planistka w tartaku w Kamienicy. Aresztowana 26 kwietnia 1951 za przynależność do Odwetu Górskiego. Podczas śledztwa konsekwentnie zeznawała, że nie wyraziła zgody na przystąpienie do organizacji. 2 maja 1951 roku wszczęto również śledztwo w sprawie przynależności Zofii Budy do Polskiej Armii Odwet. 28 września 1952 Wojskowy Sąd Wojewódzki w Krakowie skazuję Zofię Budę na 2 lata więzienia za niepoinformowanie odpowiednich organów o istnieniu Odwetu Górskiego w Kamienicy, pow. Limanowa.

Tomasz Ciepielik - Odwet Górski

Józef Chrobak - Odwet Górski / Polska Armia Odwet

Józef Chrobak, ur. 16 sierpnia 1922 roku w Tylmanowej, syn Jakuba i Katarzyny z domu Rywczak. Zamieszkały Kadcza 50. Rolnik. Początkowo pracował u rodziców, po ślubie w 1948 roku – w Państwowych Gospodarstwach Rolnych na terenie Polski. Przed aresztowaniem – w PGR w Wilamowicach. Aresztowany 20 kwietnia 1952 (w wieku 30 lat) w Kadczy i oskarżony, że od marca do 20 kwietnia 1952, „ działając w zamiarze dokonania przemocą zmiany ustroju Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej […] brał udział w kontrrewolucyjnej bandzie występującej pod nazwą Polska Armia Odwet”, Oskarżony o posiadanie broni palnej, o napad 29 marca 1952 na przewodniczącego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i członka PZPR Władysława Krzyżaka i napad z 7 na 8 kwietnia 1952 roku z innymi członkami Polskiej Armii Odwet na PGR w Rogach oraz przywłaszczenie sobie dwóch świń i jednej jałówki. 9 października 1952 roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie na sesji wyjazdowej skazuje Józefa Chrobaka na 12 lat więzienia, pozbawienia praw publicznych na okres 5 lat i przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa. Józef Chrobak odbywał karę w więzieniu na Montelupich w Krakowie, w Rawiczu i Strzelcach Opolskich; łącznie 75 miesięcy od 20 kwietnia 1952 do 20 lipca 1958, kiedy został przedterminowo zwolniony. 14 listopada 1996 Sąd Wojewódzki w Nowym Sączu orzeka nieważność wyroku: Józef Chrobak działał na rzecz niepodległego bytu państwa Polskiego. Celem organizacji (Polska Armia Odwet) była walka z ówczesnym niedemokratycznym ustrojem PRL oraz opór przeciwko kolektywizacji wsi.

Jan Drożdż - Odwet Górski

Jan Drożdż ur.10 września 1911 w Dobrej powiat Limanowa syn Antoniego i Anny Białoń. W 1932 roku został powołany do służby w 2 Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku i służył w nim do 1938 roku. W 1939 roku zmobilizowany i wcielony w randze kaprala do 50 Pułku Strzelców Kresowych w Sarnach. Po zakończeniu działań obronnych wraca do Dobrej. W 1941 roku rozpoczyna współpracę z AK najpierw w oddziale Zawiszy pełniąc funkcję instruktora wyszkolenia strzeleckiego i bojowego, a od września 1944 w oddziale AK Andrzej gdzie jest przydzielony do wywiadu w rejonie Wyrębisk Szczawskich. Zatrzymany 23 maja 1952 w związku z działalnością w Odwecie Górskim i osadzony w więzieniu na Montelupich. WSR w Krakowie 20 września 1952 roku skazuje Jana Drożdża na 4 lata więzienia. W więzieniu był torturowany, a później umieszczany w Ośrodkach Pracy Więźniów w Jaworznie i Libiążu gdzie pracował w kopalniach. Przebywał w więzieniu od 25 maja 1952 roku do 29 czerwca 1954 roku.

Antoni Franczyk - Odwet Górski

Antoni Franczyk, pseud. Wiktor, ur. 10 kwietnia 1906 roku w Zbludzy, zamieszkały w Podegrodziu (nr 30), syn Józefa i Reginy z domu Sopata. Urzędnik pocztowy. W 1943 roku wstąpił do AK, w oddziale Jana Adamczyka „Gryfa”. Od 1947 roku kierownik Agencji Pocztowej w Podegrodziu. Członek Polskiego Stronnictwa Ludowego, później Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Aresztowany 27 kwietnia 1952 roku przez P.U.B.P. w Nowym Sączu za przynależność do Odwetu Górskiego. 28 kwietnia przekazany do Wydziału Śledczego W.U.B.P. w Krakowie. Oskarżony o to, że: został skontaktowany przez swoją byłą sąsiadkę Marię Adamczyk, pseud. Szarotka, z Franciszkiem Królem, pseud. Skalny, który na polecenie Zbigniewa Makusza-Woronicza, pseud. Montana, dążył do nawiązania kontaktu z ukrywającym się Stanisławem Perełką, późniejszym dowódcą Polskiej Armii Odwet. Wojskowy Sąd Rejonowy w Krakowie 17 września 1952 roku skazuje go na 8 lat więzienia i utratę praw publicznych na 3 lata. Po wniesieniu rewizji 13 grudnia 1952 roku ten sam sąd skazał Antoniego Franczyka na łączną karę więzienia 15 lat i utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na 5 lat oraz przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa.W 1956 roku warunkowo zwolniony z więzienia.

Stanisław Gottwald - Odwet Górski

Stanisław Gottwald, ur. 2 października 1910 roku w Strusowie, pow. Tembowla, woj. tarnopolskie. Syn Emila, leśnika, i Martyny Woroszyńskiej. W 1933 roku ukończył studia na Wydziale Rolniczo-Leśnym Oddział Lasy Politechniki Lwowskiej i otrzymał tytuł inżyniera leśnictwa. W tym samym roku otrzymał posadę w Dobrach Arcybiskupstwa Lwowskiego. Jako ochotnik brał udział w wojnie obronnej 1939 roku. Do aresztowania w 1952 pracował jako leśnik w Państwowych Lasach w Jaśle. W 1951 roku zwrócił się do niego krewny Zbigniew Makusz-Woronicz z prośbą o pomoc w znalezieniu bezpiecznego miejsca schronienia; ukrywał się jako żołnierz AK. Stanisław Gottwald listownie polecił go Marianowi Kukawskiemu, swojemu przyjacielowi ze Lwowa, również inżynierowi leśnictwa, który pracował jako kierownik w Państwowym Tartaku w Kamienicy. Od wiosny 1951 roku Zbigniew Makusz-Woronicz zamieszkał na terenie tartaku w Kamienicy, gdzie został przedstawiony jako Władysław Liszka, krewny Mariana Kukawskiego. Aresztowany 2 maja 1952 za pomoc udzieloną Zbigniewowi Makuszowi-Woroniczowi został skazany na 12 miesięcy obozu pracy. Według dokumentów dostępnych w IPN był jeszcze inwigilowany do końca lat 60.

Józef Gurgul - Odwet Górski / Polska Armia Odwet

Franciszek Hudzicki pseud Sęp - Odwet Górski

Franciszek Hudzicki - ur. 17.09.1927 r. syn Franciszka i Rozali Staroń. Współpracował z Odwetem Górskim od października 1951 r. do aresztowania 26.04.1952 r. 7 września 1952 roku odbyła się rozprawa główna, podczas której prokurator wnosił o karę śmierci. 18 września 1952 Franciszek Hudzicki otrzymał wyrok 13 lat więzienia (od 26.04.1952 do 26.04.1965) i utratę praw publicznych na 5 lat oraz przepadek mienia (na rzecz Skarbu Państwa przeszła ziemia, którą podarowała mu matka). Wyrok został dwukrotnie złagodzony na mocy ustawy o amnestii. Franciszek Hudzicki był więziony od 26.04.1952 do 15.07.1956 roku, łącznie 51 miesięcy. 8 kwietnia 1994 Sąd Wojewódzki w Krakowie orzekł o nieważność wyroku z 1952 roku oraz to, że Franciszek Hudzicki działał na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Józef Jawor - Odwet Górski

1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6